Het internet verbindt, informeert en doet grenzen vertroebelen

In de razendsnel veranderende wereld van het internet worden regelmatig concepten met een dusdanige snelheid tot product gelanceerd dat men vaak vergeet wat de wet- en regelgeving is die bij een dergelijk concept komen kijken.

Neem nu bijvoorbeeld social media platform Snapchat. Een uniek platform in zijn soort, dat sinds de komst van Facebook en Instagram zich onderscheid door strikte beperkingen toe te passen bij het sturen van berichten.

Foto’s kunnen voor een beperkte tijd worden vertoond door de ontvanger. Iets waar helaas niet iedereen even goed mee omgaat. Technisch directeur van Ajax Marc Overmars gaat meerdere grenzen over door (voormalig) medewerksters van de Amsterdamse club zogenaamde “dickpic”’s te sturen.

ARCHIEFFOTO: Marc Overmars in gesprek met de media tijdens het zomertrainingskamp van 2019. © Pro Shots / Thomas Bakker

De afgelopen twee decennia is de ontwikkeling van het internet zo snel gegaan dat een groot percentage van de wereldbevolking inmiddels toegang heeft tot het medium. Eind 2019 had 53,6 procent van de wereldbevolking toegang tot het internet volgens kijkmagazine.nl.

Omdat het internet zo’n vrijblijvend karakter heeft en er gemiddeld weinig verantwoordelijkheidsgevoel wordt gedragen door haar eindgebruikers, ontstaan er om de haverklap incidenten. Dat geldt niet alleen voor grensoverschrijdend gedrag. Ook spionage, criminaliteit en inbreuk op intellectueel eigendomsrecht zijn door het internet toegankelijker geworden. Grenzen die eens heel duidelijk waren raken vertroebeld. Zowel nationale als internationale wet- en regelgeving lopen steeds verder achter in haar taak om het internet een veilige omgeving te maken waar iedereen aan kan deelnemen zonder slachtoffer van ondeugdelijkheid te worden.

EINDHOVEN: een foto wordt op een laptop klaargemaakt om te downloaden. © Pro Shots / Thomas Bakker

De auteurswet speelt in Nederland sinds 23 september 1912 een cruciale rol in de bescherming van (creatieve) makers. Het beschermt onder meer fotografen tegen het vermenigvuldigen van zijn/haar fotografisch werk.

Sinds de komst van het internet wordt er steeds minder gedacht aan waar de bouwstenen van het internet vandaan komen. Mag ik een foto van Google kopiëren en zomaar gebruiken bij een artikel op mijn website? Het antwoord is bijna altijd nee.

Hoe krom is het eigenlijk dat we onze kinderen vanaf de basisschool leren om afbeeldingen te downloaden van het internet en in een spreekbeurt te gebruiken? In de Nederlandse middelbare scholen werd de afgelopen jaren de basis gelegd voor een nieuwe generatie waar respect voor het auteursrecht fundamenteel ontbreekt.

EINDHOVEN: een foto wordt gedownload door een eindgebruiker op zijn laptop. © Pro Shots / Thomas Bakker

Recentelijk werd een aantal van mijn fotografische werken gevonden door auteursrecht waakhond Copytrack. Copytrack is een Duits bedrijf dat namens fotografen het web afspeurt op zoek naar foto’s die zonder toestemming zijn gepubliceerd. Copytrack vond twee websites die mijn foto’s tegen alle regels in hadden gepubliceerd en stuurde een schadeclaim voor het inbreuk op het auteursrecht.

Achteraf bleek een van mijn klanten de foto’s te hebben doorgestuurd. De klant was niet bekend met de auteurswetgeving. Met pijn en moeite heb ik moeten uitleggen waarom het onrechtvaardig was om de foto’s te delen met derden. Ik doe het natuurlijk met liefde en plezier, maar eigenlijk is het vreemd dat ik als ondernemer een klant moet uitleggen waarom mijn werk niet zomaar gekopieerd mag worden.

Stel je voor dat het mogelijk was om een volwaardig huis met één druk op de knop te kopiëren. Het zou een gouden uitvinding zijn in de huidige oververhitte woningmarkt, maar het zou ook de volledige bouwsector ontwrichten. Niemand heeft bouwvakkers nodig, laat staan materialen om huizen te bouwen. Dat is precies de reden waarom de auteurswet bestaat. Ook bouwwerken zijn beschermd door de auteurswet, alleen is het simpelweg onmogelijk om een huis te kopiëren met een simpele druk op de knop.

Dat is wel anders in de fotografie. Fotografische werken kunnen sinds de komst van het internet onbeperkt en eenvoudig vermenigvuldigd worden. Vaak zonder dat de betreffende eindgebruikers weten dat ze daarmee inbreuk maken op het auteursrecht. Daarom roep ik eenieder op om goed na te gaan of je wellicht een creatief maker benadeeld op het moment dat je iets op Facebook, Instagram of je Twitteraccount plaatst.

Ik hoop dat mijn oproep door iedereen ontvangen en begrepen wordt. Tot die tijd, laat ik mijn auteursrechtelijk beschermd werk online opspeuren door mijn vertrouwde waakhond Copytrack. Ik ben bang, dat er nog veel schadeclaims zullen worden verstuurd.